From Wikipedia, the free encyclopedia
Language of the Democratic Republic of the Congo
For the language spoken in China, see Budu language (China). For the language of Mali, see Budu Dogon.
Budu | |
---|---|
Ɨbʉdhʉ | |
Native to | Democratic Republic of the Congo |
Region | Orientale Province |
Ethnicity | Budu |
Native speakers | (180,000 cited 1991)[1] |
Language codes | |
ISO 639-3 | buu |
Glottolog | budu1250 |
D.332 [2] |
Ɨbʉdhʉ, also called Budu, is a Bantu language spoken by the Budu people in the Wamba Territory in the Orientale Province of the Democratic Republic of the Congo. Its orthography uses the special characters ɨ, ʉ, ɛ and ɔ, as well as modifier letters colon ꞉ and equal sign ꞊ for grammatical tone, marking past and future tense, respectively.
A variety of this language is called Matta and is spoken locally both north and south of Maboma.
Phonology
[edit]Consonants
[edit]Labial | Alveolar | (Alveolo-) palatal |
Velar | Labio- velar |
Glottal | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Plosive | voiceless | p | t | c | k | ||
voiced | b | d | ɟ | ɡ | |||
prenasal | ᵐb | ⁿd | ᶮɟ | ᵑɡ | |||
implosive | ɓ | ɗ | ʄ | ||||
Affricate | voiceless | t͡ɕ | k͡p | ||||
voiced | d͡ʑ | ɡ͡b | |||||
prenasal | ᶮd͡ʑ | ᵑᵐɡ͡b | |||||
Fricative | voiceless | f | s | h | |||
voiced | v | z | |||||
prenasal | ᶬv | ||||||
Nasal | m | n | ɲ | ||||
Approximant | (l) | j | w |
- [z] only occurs in the Koya dialect of Budu.
- /h/ can be heard as either a voiced [ɦ] or voiceless [h] among different speakers.[3]
- /ɗ/ can be heard as [l] or a tap [ɾ] in free variation.[4]
Vowels
[edit]Front | Central | Back | |
---|---|---|---|
Close | i | u | |
Near-close | ɪ | ʊ | |
Close-mid | e | o | |
Open-mid | ɛ | ɔ | |
Open | a |
Notes
[edit]- ^ Budu at Ethnologue (18th ed., 2015) (subscription required)
- ^ Jouni Filip Maho, 2009. New Updated Guthrie List Online
- ^ Koehler, Loren S. (1995). An Underspecification Approach To Budu Vowel Harmony. Ann Arbor: UMI.
{{cite book}}
: CS1 maint: publisher location (link) - ^ Lojenga, Constance K. (1994). Kibudu: A Bantu Language with nine Vowels. Africana Linguistica XI: Tervuren. pp. 127–133.
Official language | |
---|---|
National languages | |
Indigenous languages (by province) | |
Sign languages |
Narrow Bantu languages (Zones C–D) (by Guthrie classification) | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zone C |
| ||||||||||||||||
Zone D |
| ||||||||||||||||
|
National | |
---|---|
Other |
![]() | This Bantu language-related article is a stub. You can help Wikipedia by expanding it. |
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url
url